Jak już wspominaliśmy wcześniej, na początku maja zespół SayF uczestniczył w prekonsultacjach projektu ustawy Prawo Komunikacji Elektronicznej.
Realizując zobowiązania podjęte w czasie prekonsultacji dotyczących projektu Prawa komunikacji elektronicznej podzieliliśmy się z Ministerstwem Cyfryzacji spostrzeżeniami i doświadczeniami zdobytymi w trakcie pracy w urzędach administracji publicznej oraz w czasie praktycznej realizacji między innymi omawianych zagadnień wykonywanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych a dotyczących obronności, bezpieczeństwa państwa, bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Rekomendacje nasze dotyczyły głownie uregulowania w projektowanej ustawie takich zagadnień jak:
- Stworzenie punktu informacyjnego dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych (lub rozszerzenie obecnie istniejącego), w którym udzielana będzie informacja m. in. z zakresu obronności, cyberbezpieczeństwa, ochrony tajemnicy telekomunikacyjnej itp.
- Zobowiązania organów administracji publicznej do priorytetowej i terminowej reakcji na korespondencje od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego a w wyniku braku takiej reakcji uznać, że sprawa została rozpatrzona zgodnie z oczekiwaniem przedsiębiorcy (milcząca zgoda organu).
- Rekompensaty kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją obowiązków na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa, bezpieczeństwa i porządku publicznego poniesionych przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego.
O ile pierwsze dwie rekomendacje dotyczą spraw organizacyjnych i nie powinny budzić większych wątpliwości, to rekompensata kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych stanowiły, stanowią i zapewne będą stanowiły różnicę stanowisk przedsiębiorców telekomunikacyjnych i administracji publicznej.
Według aktualnego stanu prawnego większość zadań na rzecz obronności i bezpieczeństwa przedsiębiorcy telekomunikacyjni wykonują na własny koszt, które w wielu przypadkach stanowią dość znaczne obciążenie. Szczególnie wysokie stanowią koszty zapewnienia warunków do wykonywania kontroli procesowej lub operacyjnej.
Koszt przygotowania i wykonywania ww. obowiązków ponosi przedsiębiorca telekomunikacyjny, ale są one „przenoszone” na abonentów usług telekomunikacyjnych. Jest część przedsiębiorców, którzy są przygotowani do realizacji wyżej opisanych obowiązków i ponoszą z tego tytułu koszty. Jeśli przedsiębiorca telekomunikacyjny nie jest przygotowany w pełnym zakresie do realizacji ww. obowiązków a tym samym nie ponosi kosztów z tym związanych to jego działalność jest bardziej opłacalna niż przedsiębiorca, który wykonuje wszystkie te obowiązki. W takim przypadku zachwiana jest równość konkurencji na rynku. Dlatego proponujemy, aby koszty, przynajmniej w pewnej części, ponosiło społeczeństwo a w jego imieniu skarb państwa. Rozwiązania tego zagadnienia mogą być bardzo różne.
Rekomendujemy, aby skarb państwa ponosił koszty związane z realizacją tych obowiązków w wysokości stanowiącej pewien procent od dochodów uzyskiwanych z działalności telekomunikacyjnej. Oczywiście sposób finansowania oraz wielkość rekompensaty wymagają szczegółowej analizy.
Wskazaliśmy, że obecny model (brak jakiegokolwiek wsparcia finansowego ze strony państwa) skłania przedsiębiorców do podejmowania ryzyka związanego z brakiem przygotowania do realizacji tych obowiązków. Wystarczy, że przez pięć kolejnych lat nie będzie prowadzona kontrola tych obowiązków, a przy obciążeniu UKE i ilościach etatów osób przeznaczonych do prowadzenia takich kontroli jest to realne, nawet nałożenie kary w wysokości 50 tys. zł. oznacza zysk dla przedsiębiorstwa
Wskazaliśmy również, że przedsiębiorca telekomunikacyjny jest jedynym (lub jednym z niewielu) przedsiębiorcą, na którego nałożono tak wiele zadań i obowiązków, które musi realizować na własny koszt, nie otrzymując nic w zamian. W polskim systemie prawnym można znaleźć przykłady finansowania z budżetu państwa zadań realizowanych przez przedsiębiorców, na przykład ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców przewiduje pokrywanie ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów związanych z realizacją zadań obronnych. Również projekt nowelizacji tej ustawy z lat 2016 – 2017 przewidywał ulgi podatkowe dla podmiotów realizujących zadania na rzecz obronności.
Nie ulega żadnej wątpliwości, że przedsiębiorca telekomunikacyjny powinien być traktowany specjalnie, co jak widać przy okazji działań związanych ze zwalczaniem skutków pandemii to dzięki przedsiębiorcom telekomunikacyjnych zwykli ludzie mają kontakt ze sobą, a gospodarka na zwolnionych obrotach, ale może funkcjonować. Specjalne traktowanie powinno również dotyczyć rekompensat za wykonywanie działalności telekomunikacyjnej często w trudnych warunkach.
Ponadto przedstawiliśmy analizę aktualnych przepisów dotyczących realizacji obowiązków przedsiębiorców telekomunikacyjnych polegających na stworzeniu warunków do kontroli (dostępu do) informacji przesyłanej w sieci telekomunikacyjnej w różny sposób określanych w różnych aktach prawnych, w których przedsiębiorca telekomunikacyjny jest obowiązany:
- do zapewnienia warunków technicznych i organizacyjnych dostępu i utrwalania umożliwiających uzyskiwanie przez uprawnione podmioty dostępu do przekazów telekomunikacyjnych oraz do danych związanymi z tymi przekazami, oraz ich utrwalania (art. 179 Pt oraz art. 46 ust. 3 PKE),
- do utrwalania na rzecz sądu i prokuratora przekazów i danych telekomunikacyjnych (art. 179 Pt oraz art. 46 ust. 3 PKE),
- do zapewnienia warunków technicznych i organizacyjnych umożliwiających prowadzenie przez Policję kontroli operacyjnej Art. 19 ust. 12 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (ustawy określające kompetencje uprawnionych podmiotów te sprawy regulują bardzo podobnie).
- jest umożliwić wykonanie postanowienia sądu lub prokuratora w zakresie przeprowadzenia kontroli rozmów telefonicznych (oraz innych rozmów lub przekazów informacji, w tym korespondencji przesyłanej pocztą elektroniczną) oraz zapewnić rejestrowanie faktu przeprowadzenia takiej kontroli (art. 237 § 5 KPK).
Analizę powyższych zagadnień przeprowadziliśmy pod kątem skuteczności działań organów państwowych, na rzecz których te obowiązki są wykonywane, uwzględniając różne modele zastosowanej ochrony informacji niejawnych, to znaczy w przypadku gdy dostęp do informacji niejawnych realizowany jest w trybie przepisów art. 34 ust. 5 lub art. 54 ust. 8 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, na podstawie zezwolenia na jednorazowy dostęp do informacji niejawnych w przypadku, gdy przedsiębiorca nie spełnia właściwych wymogów formalnych, lub gdy przedsiębiorca telekomunikacyjny posiada świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego III, II lub I stopnia o klauzuli „ściśle tajne”.
Więcej na ten temat napiszemy w następnym newsletterze.
